Analyse risico t.a.v. verslechtering euthanasiewetgeving m.b.v. verkiezingsprogramma’s 2023 (achter de partij aantal zetels in huidige Tweede Kamer)
U kunt het onderstaande HIER DOWNLOADEN
BEHOUDEN OF VERBETEREN EUTHANASIEWETGEVING: 94
VVD blz 70 24 zelf te kiezen voor een waardig levenseinde.
GroenLinks/PvdA 25: Daarom halen we euthanasie uit het strafrecht.
NSC blz 50 20: De huidige wetgeving over abortus en euthanasie is evenwichtig en behoeft geen wijziging.
D66 blz 92 9: D66 wil euthanasie uit het Wetboek van Strafrecht.
BBB blz 65 7: vrije kwestie. Bij uitzichtloos en ondraaglijk lijden kan actieve levensbeëindiging een daad van barmhartigheid zijn.
PvdD blz 73 3: mensen zelf mogen bepalen wanneer ze sterven, op een waardige manier.
Forum voor Democratie 3: Steunen keuze voor euthanasie bij voltooid leven en ondraaglijk lijden. Huidige euthanasiewetgeving handhaven.
Volt blz 40 2: Een Gezondheidszorgsysteem systeem met zelfbeschikking, gelijkheid en medezeggenschap hoog in het vaandel. blz 43: Mensen met een vrijwillige en weloverwogen, blijvende stervenswens kunnen legaal en onder begeleiding toegang krijgen tot euthanasie. Hulp bij vrijwillige en weloverwogen euthanasie hoort niet thuis in ons Wetboek van Strafrecht.
JA21 1: Wij steunen de huidige euthanasiepraktijk
GEEN OF GEEN EXPLICIET STANDPUNT OVER DE EUTHANASIEWETGEVING: 50 vermoedelijk deels positief.
CDA 5: Geen expliciet standpunt in verkiezingsprogramma.
PVV 37: Geen standpunt in verkiezingsprogramma. Fleur Agema relativerend artikel, waardoor de PVV waarschijnlijk de euthanasiewet wil behouden.
SP 5: Geen standpunt in verkiezingsprogramma.
DENK 3: Geen standpunt in verkiezingsprogramma.
TEGEN EUTHANASIE: 6
CU 3: Tegen.
SGP 3: Tegen. Euthanasiewet intrekken/aantal euthanasiegevallen verminderen.
Met de wetenschap dat 87% van de burgers instemmen met euthanasie (vooral in eigen regie) zullen de populistische partijen vermoedelijk geen negatief standpunt innemen met het risico van stemverlies, dat zou snijden in eigen vlees zijn.
Het Hoofdlijnenakkoord 2024 (PVV, VVD, NSC, BBB, afspraken over een coalitieregering) bevestigt bovenstaande op pg 15:
Het maatschappelijke en politieke debat over het begin en einde van het leven vraagt zorgvuldigheid, zowel ten aanzien van de omgang met (onderzoek naar) embryo’s, abortus en euthanasie. Dit debat wordt onder meer gevoerd met inbreng van zorgverleners, ethici en onderzoekers. De wettelijke kaders blijven ongewijzigd, behoudens onvoorziene en belangwekkende ontwikkelingen en de voortgezette behandeling van twee aanhangige initiatiefvoorstellen.
De PVV, VVD, BBB en NSC laten veel ruimte voor maatschappelijke ontwikkelingen. Publieke druk om verdere veranderingen t.a.v. de eigen Levenseinderegie ten goede tot stand te brengen is zowel gevaarloos als verstandig.
TOELICHTING
Politieke partijen-euthanasie 2023
Na de verkiezingen was te horen dat de nieuwe Tweede Kamer negatief zou staan tegenover (een aanpassing van de) euthanasie(wetgeving). De NVVE b.v. wijst aanpassingen af met als motivatie:
‘Als er aanpassingen worden gedaan aan een wet, kunnen er vervelende dingen gebeuren. Er is het risico dat het kind met het badwater wordt weggegooid, want politieke partijen kunnen aanpassingen aangrijpen om euthanasie juist moeilijker te maken’.
Deze angst heeft te maken met het feit dat m.n. de deelname van de ChristenUnie in de vorige coalities noodzakelijk was voor een meerderheidskabinet en zij het voor elkaar kreeg de dialoog over de noodzakelijke aanpassing/verbetering van de euthanasiewetgeving tegen te houden. Intussen heeft de ChristenUnie deze macht niet meer.
De onderstaande analyse van de verkiezingsprogramma’s van alle huidige politieke partijen in de Tweede Kamer wijst uit dat de angst voor het moeilijker maken van euthanasie volstrekt ongegrond is.
BEHOUDEN OF VERBETEREN EUTHANASIEWETGEVING: 94
VVD blz 70 aantal zetels 24: Een waardig levenseinde. We willen de mogelijkheid voor iedereen (inclusief mensen met een voltooid leven zonder medische oorzaak) om zelf te kiezen voor een waardig levenseinde, mits dit volgens zorgvuldige procedures en eisen gebeurt. Dit geldt voor zowel euthanasie, hulp bij zelfdoding als ‘voltooid leven’. We verbeteren de kwaliteit van levenseindezorg en arts en patiënt gaan tijdig met elkaar in gesprek over wensen ten aanzien van het levenseinde, en maken hier afspraken over.
GroenLinks/PvdA aantal zetels 25: Betaalbare en bereikbare zorg | GroenLinks-PvdA (groenlinkspvda.nl) Zelf beschikken over het levenseinde. Wie ondraaglijk en uitzichtloos lijdt, ongeacht of dat lichamelijk of geestelijk is, kan een beroep doen op het recht op zelfbeschikking. Daarom halen we euthanasie uit het strafrecht. Dus: Voor zelfbeschikking bij het levenseinde. Eigen oordeel weegt zwaar. Verankeren in wet.
NSC blz 50 aantal zetels 20: Het maatschappelijke en politieke debat over medische ethiek en over beginnend en eindigend leven moet met de grootst mogelijke zorgvuldigheid worden gevoerd. We investeren in de kennis van zorgprofessionals over het tijdig spreken met de patiënt en de familie over wensen nabij het levenseinde zoals het stoppen van levensverlengende behandeling, palliatieve zorg, palliatieve sedatie en euthanasie. Ook willen we hospices voldoende financiering bieden. De huidige wetgeving over abortus en euthanasie is evenwichtig en behoeft geen wijziging. Wel zijn wij kritisch over euthanasie bij wilsonbekwame patiënten, we gaan hierover in gesprek met zorgverleners en ethici. We steunen de Wet voltooid leven niet.
D66 blz 92 aantal zetels 9: Het levenseinde is een persoonlijk en gevoelig onderwerp. Steeds meer mensen willen zelf invulling geven aan hun levenseinde. D66 vindt dat mensen de ruimte moeten hebben om deze keuzes zorgvuldig te maken: zelfbeschikking en barmhartigheid zijn daarvoor de basis. Om daar verder invulling aan te geven, is het in de eerste plaats belangrijk om een maatschappelijk gesprek te voeren over de laatste levensfase en de dood. D66 wil euthanasie uit het Wetboek van Strafrecht. In het geval van euthanasie verzoekt de patiënt aan de arts om zijn/haar leven te beëindigen opdat er aan het ondraaglijke en uitzichtloze lijden een einde komt. Bij palliatieve sedatie is het doel er eveneens op gericht om het ondraaglijke en uitzichtloze lijden te beëindigen waarbij aanvaard wordt dat de patiënt als neveneffect daarvan zal komen te overlijden. Niet valt in te zien waarom palliatieve sedatie onder het medisch recht valt terwijl euthanasie onder het strafrecht valt. De zorgvuldigheidseisen en de toetsing daarvan zoals neergelegd in de huidige euthanasiewet blijven onverkort van kracht. • D66 werkt aan het zo snel mogelijk invoeren van het wetsvoorstel Voltooid Leven. De nu bestaande schrijnende situatie mag niet langer voortduren. Zorgvuldigheid staat daarbij voorop. In deze initiatiefwet gaat het om mensen van 75 jaar en ouder, waarbij hun verzoek vrijwillig, zonder enige impliciete of expliciete druk van buitenaf, weloverwogen en duurzaam is. Mensen met een stervenswens moeten zich in de toekomst kunnen melden bij een speciaal opgeleide hulpverlener, de levenseindebegeleider. Samen kunnen zij tot een uiteindelijk besluit komen. Dus: Voor beëindigen leven bij voltooid leven. Zorgvuldigheid voorop. Speciaal opgeleide hulpverlener aanstellen. (Bij)scholing voor artsen over euthanasie.
BBB blz 65 aantal zetels 7: De medisch-ethische kwesties zijn binnen BBB een vrije kwestie. Dat wil zeggen dat de Tweede Kamerleden hier straks zelf een eigen afweging in mogen maken wanneer hierover gestemd moet worden en mogen afwijken van de partijlijn zoals die hieronder is opgenomen. Bij uitzichtloos en ondraaglijk lijden kan actieve levensbeëindiging een daad van barmhartigheid zijn. Ook hierbij vinden wij dat we er niet lichtzinnig mee om moeten gaan. Er moet voldoende geïnvesteerd worden in expertisecentra over het levenseinde, om zo te zorgen dat artsen voldoende kennis en kunde hebben om, indien gewenst, palliatieve sedatie en/of euthanasie uit te voeren.
PvdD blz 73 aantal zetels 3: De Partij voor de Dieren hecht aan zelfbeschikking en vindt dat mensen zelf mogen bepalen wanneer ze sterven, op een waardige manier. Hier moet wel een zeer zorgvuldig traject aan voorafgaan. Voor euthanasie na zorgvuldig traject. Meer aandacht voor herwaardering van ouderdom en het voorkomen van eenzaamheid onder ouderen.
Forum voor Democratie aantal zetels 3: Steunen keuze voor euthanasie bij voltooid leven en ondraaglijk lijden. Huidige euthanasiewetgeving handhaven. Wim: voor voltooid leven moet de Euthanasiewetging worden aangepast.
Volt blz 40 aantal zetels 2: Een Gezondheidszorgsysteem systeem dat gericht is op preventieve maatregelen om gezondheid te bevorderen en op zorg voor alle generaties en dat zelfbeschikking, gelijkheid en medezeggenschap hoog in het vaandel heeft.
En op blz 43: Volt vindt zelfbeschikking in allerlei vormen heel belangrijk. We streven naar een inclusieve samenleving waarin iedereen zichzelf mag en kan zijn en eigen keuzes mag maken. Mensen met een vrijwillige en weloverwogen, blijvende stervenswens kunnen legaal en onder begeleiding toegang krijgen tot euthanasie. Hulp bij vrijwillige en weloverwogen euthanasie hoort niet thuis in ons Wetboek van Strafrecht. Voor de mogelijkheid voor iedereen om zelf te kiezen voor een waardig levenseinde, mits dit volgens zorgvuldige procedures en eisen gebeurt. Meer transparantie van artsen over hun opvattingen over euthanasie. Het Groninger Protocol uitbreiden, waardoor euthanasie voor kinderen tussen de één en twaalf jaar onder zeer strikte zorgvuldigheidseisen mogelijk wordt.
JA21 aantal zetels 1: Het is evident dat euthanasie geen oplossing kan en mag zijn voor een tekortschietende zorg voor ouderen. Wij steunen de huidige euthanasiepraktijk, die door artsen en patiënten als zorgvuldig wordt ervaren. Verdere uitbreiding van deze wet naar mensen zonder uitzichtloos, medisch lijden of wilsonbekwamen, achten wij onwenselijk.
GEEN OF GEEN EXPLICIET STANDPUNT OVER DE EUTHANASIEWETGEVING: 50 vermoedelijk deels positief.
CDA aantal zetels 5: Onder Medische Ethiek 8.29.: Oud worden brengt vragen over de oude dag en levenseinde met zich mee. Hierover moeten we als samenleving in gesprek. Tot op heden staat in dat gesprek de ‘wilsverklaring’ en ‘voltooid leven’ voorop. Het CDA wil een beweging in gang zetten naar een ‘wensverklaring’. De stervenswens van ouderen is zeer veranderlijk en er kan eenzaamheid en financiële zorg achter schuilgaan. De taak van de overheid is het dan om leven te beschermen om goed samenleven vorm te geven. In een wensverklaring leggen ouderen vanuit zingevingsvragen hun zorgen, wensen en noden voor de oude dag en laatste levensfase vast. Geen expliciet standpunt in verkiezingsprogramma, maar meer ruimte en tijd voor het gesprek tussen ouderen, hun familie en de mensen in de zorg over de vraag welke zorg het beste is.
PVV aantal zetels 37: Geen standpunt in verkiezingsprogramma. Fleur Agema relativerend artikel.
SP aantal zetels 5: Onder 4. Een zorgzaam land staat: We willen geen wachtlijsten voor verpleeghuizen en de personele bezettingsnorm voor voldoende personeel in het verpleeghuis handhaven we. We willen dat ouderen kunnen kiezen tussen goede zorg thuis, of voor een fijne plek in een kleinschalig Zorgbuurthuis, met een inloopfunctie voor de hele buurt. In Oss laten wij zien hoe een Zorgbuurthuis kan werken. Naar dat voorbeeld organiseren wij de ouderenzorg in het hele land. Geen standpunt in verkiezingsprogramma. Onze ouderen verdienen een waardige oude dag.
DENK aantal zetels 3: Geen standpunt in verkiezingsprogramma.
TEGEN EUTHANASIE: 6
CU aantal zetels 3: Tegen.
SGP aantal zetels 3: Tegen. Euthanasiewet intrekken/aantal euthanasiegevallen verminderen.
Wim van Dijk